Jak wynika z nowego badania opublikowanego w czasopiśmie Molecular Psychiatry, naukowcy zidentyfikowali istotny związek między genetyczną predyspozycją do zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) a rozwojem choroby Alzheimera (AD). Praca ta stanowi pierwszą opartą na dowodach korelację między ADHD a pogorszeniem funkcji poznawczych, rodząc ważne pytania dotyczące długoterminowego zdrowia mózgu osób z ADHD.
Projekt badań i kluczowe wnioski
Naukowcy z Centrum Medycznego Uniwersytetu w Pittsburghu (UPMC) przeanalizowali dane pochodzące od 212 zdrowych poznawczo dorosłych w wieku od 55 do 90 lat. Uczestnicy zostali przebadani pod kątem genetycznej podatności na ADHD za pomocą wielogenowej punktacji ryzyka (ADHD-RR), ale u żadnego z nich nie zdiagnozowano formalnie ADHD. W ciągu sześciu lat uczestnicy poddawali się powtarzanym testom poznawczym, obejmującym:
- Skanowanie PET amyloidu: W celu wykrycia nagromadzenia płytek amyloidowych, charakterystycznego objawu AD.
- Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF): Mierzy poziom fosforylowanego tau (p-tau), wskaźnika uszkodzenia neuronów.
- Skanowanie mózgu MRI: śledzenie zmian w objętości i strukturze mózgu.
- Ocena neuropsychologiczna: Ocena pamięci, funkcji wykonawczych i innych zdolności poznawczych.
Badanie wykazało, że osoby z wyższym ryzykiem genetycznym ADHD doświadczyły z biegiem czasu większego pogorszenia funkcji poznawczych, szczególnie, jeśli miały również dowody na gromadzenie się blaszek amyloidowych w mózgu. Połączone skutki wysokiego poziomu ADHD-OR i złogów amyloidu były bardziej szkodliwe dla funkcji poznawczych niż każdy z tych czynników osobno. Większą predyspozycję genetyczną do ADHD korelowano ze zwiększonym poziomem p-tau w płynie mózgowo-rdzeniowym, zmniejszoną gęstością istoty szarej i zanikiem mózgu w płatach czołowych i ciemieniowych, ale tylko u osób ze złogami amyloidu.
Dlaczego to jest ważne
Odkrycia te są istotne, ponieważ diagnozowanie ADHD u dorosłych (zwłaszcza u kobiet) staje się coraz częstsze, a liczba przypadków choroby Alzheimera ma wzrosnąć o 95% do 2050 r. Badanie to sugeruje, że genetyczna podatność na ADHD może wchodzić w interakcję z patologią AD, przyspieszając pogorszenie funkcji poznawczych u niektórych osób. Ponadto badanie podkreśla poważną lukę w bieżących badaniach: większość badań genetycznych zarówno nad ADHD, jak i chorobą Alzheimera skupiała się głównie na populacjach rasy białej, co ogranicza możliwość uogólniania wyników.
Co dalej?
Główny badacz, dr Douglas Leffa, podkreśla potrzebę dalszych badań, monitorujących na przestrzeni czasu osoby, u których zdiagnozowano ADHD, aby potwierdzić związek między tym zaburzeniem a chorobą Alzheimera o późnym początku. Podkreśla także znaczenie włączenia do przyszłych badań bardziej zróżnicowanych populacji, aby zrozumieć, w jaki sposób rasa może wpływać na to powiązanie genetyczne.
Ochrona zdrowia poznawczego
Chociaż predyspozycje genetyczne odgrywają rolę, czynniki związane ze stylem życia pozostają krytyczne dla zdrowia mózgu. Niezależnie od statusu ADHD ludzie mogą złagodzić pogorszenie funkcji poznawczych, postępując zgodnie z poniższymi wskazówkami:
- Regularnie poddawaj się badaniom lekarskim.
- Unikaj palenia.
- Regularnie ćwicz.
- Monitoruj ciśnienie krwi i poziom cukru we krwi.
- Stosuj zbilansowaną dietę bogatą w pełnowartościowe produkty spożywcze.
- Priorytetowo traktuj sen.
- Utrzymuj aktywność społeczną.
Badanie potwierdza, że pogorszenie funkcji poznawczych to złożony proces, a proaktywne podejście łączące świadomość genetyczną ze zdrowym stylem życia jest niezbędne dla długoterminowego zdrowia mózgu. Przyszłe badania udoskonalą naszą wiedzę na temat tego powiązania, potencjalnie torując drogę dla ukierunkowanych interwencji mających na celu ochronę funkcji poznawczych u osób z grupy ryzyka.
